سرطان از جمله بیماری های شایع است که تا کنون افراد زیادی را سرتاسر جهان درگیر خود نموده است. سرطان از آن دسته بیماری هایی است که از یک نقطه در بدن آغاز شده و در صورت تشخیص دیرهنگام، می تواند تمامی بدن فرد را درگیر نماید. اگر چه نام این بیماری، همواره وحشت و ترس زیادی را برای بیمار و خانواده وی به همراه دارد، اما خوشبختانه پیشرفت هایی که در راستای درمان سرطان در سال های اخیر رخ داده است، نقطه امیدی است برای غلبه بر آن. آنچه مهم است، داشتن شناخت و آگاهی کافی از این بیماری است.
اینکه سرطان چیست و چگونه بدن فرد را درگیر می کند؟ چه علائم و نشانه هایی دارد؟ آیا مبتلا شدن به سرطان علت خاصی دارد؟ چگونه می توان این بیماری را تشخیص داد؟ و آیا درمانی برای این بیماری وجود دارد یا نه؟ همه و همه سوالاتی هستند که ممکن است برای افرادی که مبتلا و غیر مبتلا به این بیماری باشند، پیش بیاید.
- سرطان چیست؟
- سلول های سرطانی و سالم چه تفاوتی با هم دارند؟
- چگونه سرطان پدید می آید؟
- چه زمانی سرطان در بدن پخش می شود؟
- عوامل موثر در بروز سرطان چه مواردی هستند؟
- سرطان چه نشانه هایی دارد؟
- چند نوع سرطان وجود دارد؟
- چه روشهایی برای تشخیص سرطان وجود دارد؟
- چه روشهایی برای درمان سرطان وجود دارد؟
- مدیریت درد سرطان
تفاوت سلول های سرطانی و سلول های سالم
سلول های سرطانی از جهاتی با سلول های سالم تفاوت دارند که به آنها اجازه می دهند از کنترل خارج شده و تهاجمی شوند. مهم ترین تفاوت سلول های سرطانی و سلول های سالم این است که سلول های سرطانی نسبت به سلول های سالم، کمتر تخصصی هستند. یعنی، در حالی که سلول های سالم به صورت نوع مشخصی از سلول ها با عملکرد و قابلیت خاص رشد می کنند، سلول های سرطانی اینچنین نیستند. این یکی از دلایلی است که سبب می شود سلول های سرطانی، برخلاف سلول های سالم، به تقسیم شدن بدون توقف ادامه دهند.
علاوه بر این، سلول های سرطانی سیگنال های مربوط به توقف تقسیم سلول ها یا مرگ برنامه ریزی شده سلول ها (آپوپتوز) را نادیده می گیرند. در حالی که بدن برای رهایی از شر سلول هایی که به آنها نیازی ندارد، نیاز به توجه به این سیگنال ها دارد.
سلول های سرطانی ممکن است بتوانند سلول های سالم، مولکول ها و رگ های خونی که یک تومور را احاطه کرده اند و به آن تغذیه می رسانند (ریزمحیط) را تحت تأثیر قرار دهند. اغلب سلول های سرطانی قادر به نادیده گرفتن سیستم ایمنی، شبکه ای از ارگان ها، بافت ها و سلول های مشخص که از بدن در برابر عفونت ها و سایر شرایط محافظت می کنند، هستند. اگر چه سیستم ایمنی به طور طبیعی سلول های غیرطبیعی یا آسیب دیده را از بدن حذف می نماید، برخی سلول های سرطانی خود را از سیستم ایمنی مخفی نگه می دارند. تومورها می توانند از سیستم ایمنی بدن برای زنده ماندن و رشد خود استفاده نمایند.
چگونه سرطان پدید می آید؟
سرطان یک بیماری ژنتیکی است، یعنی ناشی از تغییر ژن هایی است که عملکرد سلول ها، به خصوص نحوه رشد و تقسیم آنها را کنترل می نمایند. تغییرات ژنتیکی که باعث سرطان می شوند، ممکن است از والدین به ما به ارث رسیده باشند. همچنین ممکن است در طول زندگی فرد، نتیجه خطاهایی باشد که منجر به تقسیم سلولی شده یا به علت آسیب دیدن DNA در اثر مواجهه با برخی عوامل محیطی باشد. عوامل محیطی که ممکن است منجر به سرطان شوند، شامل مواردی مانند مواد شیمیایی موجود در تنباکو و یا اشعه های ماوراء بنفش خورشید می شود.
سرطان هر فرد ترکیب خاصی از تغییرات ژنتیکی است. با رشد سرطان، تغییرات دیگری نیز رخ خواهند داد. حتی در یک تومور مشابه، سلول های مختلف ممکن است تغییرات ژنتیکی متفاوتی داشته باشند. به طور کلی، سلول های سرطانی در مقایسه با سلول های طبیعی، تغییرات ژنتیکی بیشتری مانند جهش در DNA دارند. برخی از این تغییرات ممکن است نتیجه سرطان باشند، نه علت سرطان
چه زمانی سرطان در بدن پخش میشود ؟؟؟
در صورتی که سرطان از نقطه ای که شروع شده به نقاط دیگر بدن پخش شود، سرطان متاستاتیک نامیده می شود. فرآیندی که منجر به پخش سلول های سرطانی به دیگر بخش های بدن می شود، متاستاز نامیده می شود. سلول های سرطانی متاستاتیک در زیر میکروسکوپ، همانند سلول های اصلی سرطان هستند و هر دو دارای برخی خصوصیات مولکولی مانند تغییرات خاص کروموزوم هستند.
درمان ممکن است به طولانی تر شدن زندگی برخی از مبتلایان به سرطان متاستاتیک کمک کند. اگر چه، به طور کلی، هدف اصلی از درمان سرطان متاستاتیک کنترل رشد سرطان یا تسکین علائم ناشی از آن است. تومورهای متاستاتیک می توانند صدمات شدیدی به نحوه عملکرد بدن وارد کنند و بیشتر افرادی که بر اثر سرطان می میرند، سرطان متاستاتیک علت مرگ آنهاست.
عوامل موثر در بروز سرطان ؟؟ 
هر چیزی ممکن است علت تبدیل سلول های طبیعی بدن به سلول های غیرطبیعی شود. عوامل زیادی هستند که می توانند باعث ناهنجاری سلولی شده و تبدیل به سرطان شوند. برخی از علل سرطان ممکن است ناشناخته باقی بمانند، اما علل شناخته شده ای مانند عوامل محیطی یا سبک زندگی ممکن است منجر به سرطان شوند. ممکن است برخی از این علت ها تحت تأثیر آرایش ژنتیکی فرد قرار بگیرند. گاهی ترکیبی از این علت ها منجر به بروز سرطان می شوند. اگر چه تعیین علت اولیه سرطان دشوار یا غیرممکن به نظر می رسد، اما تحقیقات انجام شده تعدادی از عوامل که به تنهایی یا با هماهنگی با سایر عوامل منجر به سرطان می شوند را شناسایی کرده است. در لیست زیر، برخی از علت های عمده سرطان برشمرده شده است:
قرار گرفتن در معرض ترکیبات شیمیایی یا سمی: بنزن، آزبست، نیکل، کادمیوم، وینیل کلرید، بنزیدین، دود توتون و تنباکو یا سیگار (حاوی حداقل 66 نوع ماده شیمیایی سرطان زا و سموم شناخته شده بالقوه) و آفلاتوکسین.
پرتوهای یونیزه کننده: اورانیوم، رادون، اشعه ماوراء بنفش نور خورشید، پرتوهای آلفا، بتا و گاما و منابع تابش اشعه ایکس
پاتوژن ها: HPV، EBV یا ویروس اپشتین بار، ویروس های هپاتیت B و C، ویروس سارکوم کاپوسی(KSHV)، شیستوسوما، هلیکوباکتر پیلوری و …
ژنتیک: تعدای از سرطان های خاص با ژن های انسانی مرتبط می باشند، از قبیل: پستان، تخمدان، کولورکتال، پورستات، پوست و ملانوما. البته بحث ژنتیک در این راستا بسیار گسترده است و در این مطلب نمی گنجد.
نکته حائز اهمیت این است که اکثر افراد دارای فاکتورهای خطر ابتلا به سرطان هستند و در طول عمر خود در معرض مواد سرطان زا قرار می گیرند، اما افراد زیادی به سرطان مبتلا نمی شوند. علاوه بر این، بسیاری از افراد ژن های مرتبط با سرطان دارند، اما ممکن است به این بیماری مبتلا نشوند. چرا؟ هنوز جواب قانع کننده ای برای این سوال پیدا نشده، اما قطعاً هر چه مواجهه فرد با عوامل سرطان زا بیشتر باشد، احتمال ابتلا به سرطان بیشتر می شود. حتی افراد با زمینه های ژنتیکی نیز ممکن است به علت عدم وجود محرک کافی برای عملکرد ژنها، به این بیماری مبتلا نشوند. همچنین، ممکن است برخی افراد از سیستم ایمنی قوی برخوردار باشند که سلول های سرطانی موجود یا بالقوه را کنترل می کنند یا از بین می برند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد رژیم غذایی نقش مهمی را در رابطه با سیستم ایمنی بدن برای جلوگیری از رشد سلول های سرطانی ایفا می نماید. همچنین، عوامل دیگری مانند چاقی، ورزش نکردن، التهاب مزمن و هورمون ها می توانند نقش مهمی در ابتلا به سرطان داشته باشند.
نشانه های سرطان
نشانه ها و علائم سرطان بستگی به نوع سرطان، ناحیه ای که اتفاق می افتد و یا بخشی که پخش می شود، دارد. به عنوان مثال، سرطان پستان ممکن است به صورت توده ای در پستان یا ترشح در نوک پستان خود را نشان دهد. در حالی که سرطان متاستاتیک پستان با درد، خستگی شدید یا تشنج ممکن است همراه باشد. برخی از بیماران نیز تا پیشرفت سرطان، هیچ علامتی از خود نشان نمی دهند. شماری از نشانه های سرطان شامل موارد زیر می شوند:
- تغییر در عادات روده و مثانه
- گلودردی که بهبود نمی یابد
- خونریزی یا ترشحات غیرعادی
- وجود توده در پستان، بیضه ها یا دیگر نقاط بدن
- سوء هاضمه یا مشکل در بلع
- تغییر واضح در اندازه، رنگ، شکل یا ضخامت زگیل یا خال
- سرفه کردن یا گرفتگی صدا
علائم دیگری نیز وجود دارند که ممکن است هشداری برای احتمال ابتلا به سرطان باشند. این علائم عبارتند از:
- کاهش وزن غیرمنتظره یا از دست دادن اشتها
- نوع جدیدی از درد در استخوان ها یا سایر قسمت ها، متفاوت با درد های قبلی
- خستگی مداوم، حالت تهوع و استفراغ
- تب های درجه پایین غیرمنتظره
- تکرار عفونت هایی که با درمان از بین نمی روند
هر کسی این علائم را داشته باشد باید با پزشک خود مشورت کند. البته این علائم ممکن است ناشی از شرایط غیرسرطانی باشد.
دیدگاه خود را درج کنید